Վերջին տվյալներով, պարտքի միջին կշռութային տոկոսադրույքը հասել է 5,5 տոկոսի։ Նախորդ տարվա վերջին 4,7 տոկոս էր։
Ընդամենը վեց ամսվա ընթացքում պարտքը թանկացել է 0,8 տոկոսային կետով։
Երբեք Հայաստանի պետական պարտքն այսքան թանկ չի եղել։ Մեկ տարի առաջ պարտքի միջին կշռութային տոկոսադրույքը տատանվում էր 4,2-4,3 տոկոսի սահմաններում։ Մեկ տարվա ընթացքում այն հասցրել է թանկանալ 1,2-1,3 տոկոսային կետով։
Սա ենթադրում է բավական լուրջ ֆինանսական ճնշում պարտքի սպասարկման վրա։ Խոսքը հիմնականում բյուջեից կատարվող հատկացումների մասին է, որովհետև պետական պարտքի գերակշիռ մասը կառավարության պարտավորություններն են և սպասարկվում են բյուջեի հաշվին։
Վերջին տվյալներով, կառավարության պարտքը կազմում է ընդհանուր պարտքի գրեթե 94,5 տոկոսը։
Մնացած ընդամենը 5,5 տոկոսը Կենտրոնական բանկի պարտավորություններն են։
Որքան թանկանում է պարտքը, այնքան կառավարությունը ստիպված է ավելի շատ միջոցներ հատկացնել դրա սպասարկման համար։ Պարտքի յուրաքանչյուր 0,1 տոկոս թանկացումը միլիոնավոր դոլարների լրացուցիչ ծախսեր է ենթադրում պետական բյուջեում։ Մի կողմից՝ պարտքի թանկացման, մյուս կողմից՝ պարտքի ավելացման հետևանքները մենք տարեցտարի տեսնում ենք հատկացվող ֆինանսական միջոցների ավելացման տեսքով։ Բացառություն չի եղել նաև այս տարին։
Տարեսկզբի 5 ամիսներին պետական պարտքի կառավարության պարտավորությունները սպասարկելու համար բյուջեից վճարվել է ավելի քան 95 մլրդ դրամ՝ 10 միլիարդով ավելի, քան անցած տարի։ Եթե այդ գումարը վերածենք տարադրամի, ապա կստացվի առնվազն 200 մլն դոլար։
Այդքան գումար 5 ամսվա ընթացքում կառավարությունը վճարել է իր բաժին պարտքային պարտավորությունների տոկոսները սպասարկելու համար։
Շատ ավելի մեծ միջոցներ են պահանջվել ներքին, քան արտաքին պարտքի սպասարկման համար՝ չնայած արտաքին պարտքը կրկնակի գերազանցում է ներքինին։ Բայց քանի որ ներքին պարտքը շատ ավելի թանկ պարտք է, քան արտաքինը, հետևաբար՝ դրանց սպասարկման ծախսերն էլ տարբեր են լինում։
Վերջին մեկ-երկու տարիներին կառավարությունը փոխել է պարտքի կուտակման ռազմավարությունը և հետևողականորեն ավելացնում է ներքին պարտքը, ինչն էլ իր ազդեցությունն է ունենում պարտքի թանկացման վրա։
Հրապարակված վերջին տվյալներով, կառավարության արտաքին պարտքը կազմում է 5 մլրդ 954 մլն դոլար։ Ներքին տնտեսական միջավայրից ներգրաված պարտքի պարտավորությունները հասել են 3 մլրդ 436 մլն դոլարի։
Տարեսկզբի առաջին 5 ամիսներին արտաքին պարտքի տոկոսավճարները սպասարկելու համար կառավարությունը պետական բյուջեից վճարել է 34,8 մլրդ դրամ։ Ներքին պարտքի սպասարկումը կազմել է 60,5 միլիարդ՝ գրեթե կրկնակի ավելի շատ, քան արտաքին պարտքի տոկոսավճարների սպասարկման ծախսերն են եղել։
Ի տարբերություն ներքինի, կառավարության արտաքին պարտքն այս տարի նույնիսկ նվազել է։ Անցած տարվա վերջին այն հասնում էր 6 միլիարդ 190 մլն դոլարի։ Այս տարվա հունիսի վերջին եղել է 5 մլրդ 954 միլիոն։ Վեց ամսում կառավարության արտաքին պարտքը կրճատվել է 236 միլիոնով։
Փոխարենը՝ ներքին պարտքն ավելացել է։
Պաշտոնական տվյալներով՝ 2021թ. դեկտեմբերի 31-ին կառավարությունն ուներ 2 մլրդ 577 մլն դոլարի ներքին պարտք։ Այս տարվա հունիսի 30-ի դրությամբ այն հասել է 3 մլրդ 436 միլիոնի։ Վեց ամսում ներքին պարտքն ավելացել է 859 միլիոնով։
Սա ներքին պարտքի շատ կտրուկ աճ է, բայց այն պարունակում է նաև հաշվարկային բաղադրիչ։
Ներքին պարտքի այսպիսի աճի վրա ուղղակի ազդեցություն է ունեցել դոլարի փոխարժեքի նվազումը։
Թեև դա չի նշանակում, թե ներքին պարտքի աճը միայն դրանով է պայմանավորված։ Այս տարի ևս կառավարությունը շարունակել է այն ավելացնել դրամային պետական գանձապետական պարտատոմսերի թողարկման հաշվին։ Վեց ամսում այդ հատվածից ներքին պարտքը համալրվել է ևս 166 մլրդ դրամով։
Դրամայինից բացի, ներքին շուկայից կառավարությունը նաև տարադրամային միջոցներ է ներգրավել՝ արտարժութային պետական պարտատոմսերի թողարկման միջոցով։ Խոսքն ավելի քան 100 մլն դոլարի մասին է։
Ըստ այդմ, կառավարության ներքին տարադրամային պարտքը հասել է 264 մլն դոլարի։
Տարեսկզբին թանկացել է կառավարության՝ ինչպես ներքին, այնպես էլ՝ արտաքին պարտքը։
Ընդամենը 6 ամիս առաջ արտաքին պարտքի միջին կշռութային տոկոսադրույքը կազմում էր 1,5 տոկոս։ Այս տարվա մարտից սկսած, այն թանկացել է և արդեն հունիսի վերջինի հասել է 2 տոկոսի։ Դժվար է ասել, թե հատկապես ո՞րն է եղել արտաքին պարտքի այսպիսի կտրուկ աճի պատճառը։ Ենթադրվում է, որ դա կարող է կապված լինել կառավարության պարտքի կազմում առկա որոշ փոխարկելի արժույթների լողացող տոկոսադրույքների հետ։
0,3 տոկոսային կետով բարձրացել է նաև պետական գանձապետական պարտատոմսերի տոկոսադրույքը՝ չնայած այն առանց այդ էլ ցածր չէ։ Վերջին տվյալներով, դրանց գինը հասել է 10,4 տոկոսի։
Անփոփոխ է մնացել կառավարության արտարժութային պետական պարտատոմսերի գծով ներգրավված միջոցների տոկոսադրույքը։ Այն շարունակել է պահպանել 5 տոկոսի մակարդակը։
Տարվա ընթացքում իրականացված՝ ինչպես նոր ներգրավումների, այնպես էլ՝ փոխարժեքի շուկայում տեղի ունեցող փոփոխությունների արդյունքում Հայաստանի պետական պարտքն ընդհուպ մոտեցել է 10 մլրդ դոլարի սահմանին։
Պաշտոնական տվյալներով, հունիսի 30 դրությամբ պետական պարտքը կազմել է շուրջ 9 մլրդ 932 մլն դոլար, որից կառավարության բաժինը 9 միլիարդ 390 միլիոն է։ Եվս շուրջ 542 մլն դոլարի պարտք ունի Կենտրոնական բանկը։ ԿԲ պարտավորություններն այս տարի ավելացել են 84 մլն դոլարով։
Աղբյուրը՝ 168.am
