Կառավարությունը հաստատել է «Հանրակրթության մասին» օրենքի 38-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջով մասնագիտական գործունեությունը դադարեցված բարձրագույն կրթություն չունեցող մանկավարժների օժանդակության ծրագիրը: Ըստ հիմնավորման՝ ծրագրի անհրաժեշտությունը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ 2021 թ. «Հանրակրթության մասին» օրենքում կատարված փոփոխություններից ելնելով մի քանի հարյուր ուսուցիչներ օրենքի սահմանված պահանջին չհամապատասխանելու հիմքով դադարեցրել են ուսուցչական գործունեությունը: Ծրագրով նախատեսվում է բարձրագույն կրթություն չունեցող մանկավարժներին օժանդակություն՝ բարձրագույն կրթություն ստանալու կամ կամավոր ատեստավորման հետագա փուլին մասնակցելու գործընթացում:
Օրենքում կատարված փոփոխությունների համաձայն՝ ուսումնական հաստատության ուսուցիչ կարող է լինել այն անձը, որը ստացել է մանկավարժական համապատասխան որակավորում (բակալավրի, մագիստրոսի, դիպլոմավորված մասնագետի կրթական աստիճանով) կամ ունի բարձրագույն կրթություն և վերջին տասը տարվա ընթացքում մանկավարժական (կամ ուսուցչական) գործունեության առնվազն 5 տարվա աշխատանքային ստաժ։ Բարձրագույն կրթություն չունեցող ուսուցիչներն ունեցել են շուրջ 12 տարի՝ բարձրագույն կրթություն ունենալու պահանջը իրագործելու համար:
2023 թ. բարձրագույն կրթություն չունեցող 894 ուսուցիչ դիմել է կամավոր ատեստավորմանը մասնակցելու համար, նրանցից 354-ը կամավոր ատեստավորման արդյունքներով համարվում է ատեստավորված, շարունակում է ուսուցչական գործունեությունը և ստանում վարձատրություն բարձրացված դրույքաչափով ու հավելավճարով՝ համաձայն ատեստավորման իրենց արդյունքների։ Այդուհանդերձ, մի քանի հարյուր ուսուցիչ օրենքի սահմանված պահանջին չհամապատասխանելու հիմքով դադարեցրել են ուսուցչական գործունեությունը՝ պահպանելով ուսուցչի աշխատանքը վերսկսելու համար օրենսդրությամբ սահմանված երկու եղանակներից որևէ մեկից օգտվելու հնարավորությունը, այն է՝ բարձրագույն կրթություն ստանալը կամ կամավոր ատեստավորման հետագա փուլին մասնակցելն ու ատեստավորման համար օրենսդրությամբ սահմանված շեմը հաղթահարելը։ Այսպիսով՝ ծրագրի շահառուն կարող է դիմել և մասնակցել աջակցության երկու ծրագրերին՝ բարձրագույն կրթություն ստանալու նպատակով ուսման վճարի փոխհատուցում ստանալու և կամավոր ատեստավորմանը նախապատրաստվելու նպատակով պետության կողմից կազմակերպվող վերապատրաստմանը մասնակցելու։
Ինչպես նշել է ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, աջակցության ծրագիրը երկարամյա փորձ ունեցող, ոլորտին նվիրված, համակարգ վերադառնալ ցանկացող, սակայն օրենքի պահանջներին չհամապատասխանող մասնագետներին տրվող ևս մեկ հնարավորություն է, որով հնարավոր կլինի համալրել առկա թափուր տեղերը:
Նիկոլ Փաշինյանը կարևորել է ծրագրի իրականացումը և նշել՝ ուսուցիչների բարձրագույն կրթություն ունենալու մասին պահանջը հաստատվել է 2011-ին, և որ քաղաքականությունների հետևողականությունը շատ կարևոր է. «Ընդհանրապես՝ Հայաստանում նման փորձ կա, երբ կառավարության քաղաքականությունների հետևողականության վերաբերյալ այդպիսի ամուր ընկալում չկա: Պետք է խոստովանել, որ այպիսի պատմություններ Հայաստանում շատ են եղել 2018 թվականից առաջ էլ են եղել, 2018 թվականից հետո էլ են եղել: Ընդհանուր առմամբ՝ կառավարության և քաղաքականությունների հետևողականությունը շատ կարևոր բան է, նաև այդ քաղաքականությունների իրականացման արդյունավետության տեսակետից: Մենք մեր քաղաքականությունների, որոշումների վրա, պետք է ոչինչ, մի քիչ երկար մտածենք, բայց երբ որոշումը կայացվում է, որոշումները պետք է իրագործվեն: Եվ սա զարգացման շատ կարևոր գրավական է և շատ կարևոր նախապայման»:
Փաշինյանը հետաքրքրվել է աջակցություն են ծրագրի մանրամասներից, ինչի ի պատասխան ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյան տեղեկացրել է. «1300-ից ավելի ուսուցիչներ կան համակարգում, որոնք դեռ չեն համապատասխանում օրենքի պահանջներին: Բավականին մեծ նաև հանրային ճնշում կար ժամկետը ևս մեկ անգամ երկարացնելու, բայց մենք չգնացինք այդ քայլին, այլ փորձեցինք հավելյալ գործիքակազմ ներդնել, որ այդ մանկավարժներին աջակցության հնարավորություններ ստեղծվեն: Եվ ես միանգամայն համաձայն եմ ձեզ հետ, որ եթե այդ աջակցության մեխանիզմները գործեին, երբ այդ պահանջը դրվել էր, մենք բոլորովին այլ պատկեր հիմա կունենայինք: Ինչ վերաբերում է, թե ինչպես են օգտվելու մանկավարժներն օժանդակության ծրագրից, ապա նշեմ, որ ծրագրի հաստատումից հետո, դիմում ներկայացնելու համար եռամսյա ժամկետ է լինելու կամ վերապատրաստման ծրագրում ներգրավվելու կամ բուհում իրենց կրթությունը ստանալու: Դիմելու են բուհ, բուհից մենք ստանալու ենք տվյալները, նրանց ընդունվելու պարագայում առաջին կիսամյակի վարձը փոխանցելու ենք: Երկրորդ կիսամյակից սկսած՝ գործելու է ՄՈԳ-ի նվազագույն շեմ: Այսինքն, բնականաբար, ուշադրություն ենք դարձնելու առաջադիմությանը, որովհետև նաև մեր հարգելի քաղաքացիները պատրաստվում են հետո ուսուցիչ աշխատել, և մենք չենք կարող առանց առաջադիմության գործոնը հաշվի առնելու, բնականաբար, շարունակել ուղղակի օժանդակություն ցուցաբերել: Եռամսյա ժամկետում դիմումները կընդունվեն բուհերում, բուհերը կփոխանցեն նախարարություն, և մենք արդեն այդ տվյալների հիման վրա կիրականացնենք ուսման վարձի փոխհատուցում»:
Ժաննա Անդրեասյանը հայտնել է նաև, որ որոշման ընդունից և ուժի մեջ մտնելուց անմիջապես հետո կմեկնարկի դիմումների ընդունման գործընթացը. «Մենք մի քանի անգամ հանդիպել ենք այս խմբի մանկավարժների հետ: Կարելի է ասել, առաջարկները համատեղ ենք ձևավորել, որովհետև սրանք օժանդակության միջոցներ ենք, որոնք առանց իրենց մասնակցության չեն գործի, այսինքն՝ մարդիկ պետք է ուզենան կրթություն ստանալ, պիտի ուզենան վերապատրաստման մասնակցել: Այդ իմաստով նախնական քարտեզագրում էլ ունենք ըստ բուհերի և ըստ մասնագիտությունների: Անմիջապես որոշման ընդունումից հետո, արդեն կոնկրետ կաշխատենք»:
Արձագանքելով՝ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է. «Այստեղ էլ ես շատ գոհ եմ, որ մենք անկախ ամեն ինչից մեր քաղաքականություններն ի վերջո չհակադրենք մարդկանց, այսինքն՝ այս քաղաքականություններն ի վերջո նաև ուսուցիչների համար են: Ի վերջո, կամավոր ատեստավորում անցնելը նաև աշխատավարձի էական բարձրացման մասին է: Այս քաղաքականությունը նրա համար չէ, որ մենք մարդկանց դուրս թողենք համակարգերից, ընդհակառակը՝ նրա համար է, որ մենք ավելի ինստիտուցիոնալ ներգրավում ապահովենք»:
Փաշինյանը ևս մեկ անգամ ընդգծել է կրթության կարևորությունը աղքատությունը հաղթահարելու համատեքստում. «Երբ մենք այսօր աչք ենք փակում երեխայի պատշաճ կրթություն ստանալու իրավունքի վրա, մենք 90 տոկոսով նրան դատապարտում ենք աղքատության: Եվ սա է ամենակարևոր արձանագրումը, որ մենք պետք է անենք»:
