Երբ 2020 թ. դեկտեմբերի 22-ին այն ժամանակ դեռ «Մեկ Հայաստան» կուսակցության նախագահ Արթուր Ղազինյանը, փաստաբան Արամ Վարդևանյանն ու Փաստաբանների պալատի՝ այդ ժամանակվա նախագահ Արա Զոհրաբյանը հանդիպեցին գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանի հետ՝ հայտարարելով, որ աներկբա հիմքեր կան, որոնք վկայում են՝ Հայաստանում տեղի է ունեցել պատմական աննախադեպ դավաճանություն, և պետք է անհապաղ հարուցվի քրեական գործ, ու իրականացվի բաց քննություն, Արթուր Դավթյանն ասել էր՝ ինքը կաշկանդված չէ, թող ներկայացնեն փաստեր, և ինքը կնախաձեռնի համապատասխան գործընթաց:
Ապրիլի 13-ին Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ղեկին գտնվող Նիկոլ Փաշինյանը Ազգային ժողովում (ԱԺ) հայտարարեց, որ ինքն ի սկզբանե ընդունել է իր մեղքն ու պատասխանատվությունը թե պատերազմի, և թե պարտության համար, բայց չի ընդունել ու չի ընդունում այն մեղադրանքները, որ իրեն հասցեագրում են ընդդիմադիրները 2020թ. նոյեմբերի 9-ից հետո՝ մեղադրելով հողեր հանձնելու և այդպիսով՝ նաև դավաճանության մեջ:
«Առաջին հայացքից սա կարող է աբսուրդ թվալ, որ ընդունում ես մեղքը, բայց չես ընդունում մեղադրանքը և թերևս բոլոր՝ թե քաղաքական, թե բարոյական, և թե ապագայի մասին խոսակցության տիրույթում հասունացել է պահը, որ այս երկվությունը լուծվի: Վերջերս տված հարցազրույցներից մեկում ակնարկել էի, որ եթե ինձ ուզում են օբյեկտիվ մեղադրանք վերագրել, ինձ պետք է մեղադրել ոչ թե հողեր հանձնելու, այլ պետք է մեղադրել հողեր չհանձնելու մեջ: Եվ ես հիմա, այո, ուզում եմ խոստովանել, որ հնարավոր է, և մեղավոր եմ դրանում: Մեղավոր եմ, որ մեր ժողովրդին չեմ ասել, որ միջազգային հանրությունը միանշանակորեն ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, ակնկալում է, որ մենք էլ ճանաչենք, ակնկալում է նաև, որ Ղարաբաղից հեռացած ադրբեջանցիները լիարժեք ներգրավված լինեն ԼՂ ապագայի որոշման ու կառավարման հարցերում
Մեղավոր եմ, որ հստակ և աներկբա չեմ ասել, որ նույնիսկ առաջարկվող մեզ համար անընդունելի սցենարները ընդունելի չեն եղել Ադրբեջանի համար, և միջազգային հանրության ներկայացուցիչները մեզ երբեմն հստակ, երբեմն դիվանագիտական եղանակով ասում էին, որ այդ ամենը հայկական կողմից ընդունվելու դեպքում դեռ պետք է համոզել Ադրբեջանին, որ նա ընդունի: Այս ամենը պարտավոր էի մանրամասն ներկայացնել մեր ժողովրդին: Եվ սա չանելն է իմ իրական մեղքը, և մեղադրանքի նման ձևակերպումը ամենևին էլ իրավիճակը մեղմացնելու փորձ չէ, այլ ընդհակառակը՝ դրանով ավելի եմ սրում, որովհետև հանձնելով՝ գուցե կփրկեի հազարավոր կյանքեր, իսկ չհանձնելով փաստորեն՝ հազարավոր զոհերի հանգեցրած որոշումների հեղինակ դարձա»,- ասել է Նիկոլ Փաշինյանը:
Նիկոլ Փաշինյանի խոսքով՝ թերևս, նմանօրինակ դեպքերի համար է ծնվել հայտնի ասացվածքը, որն ասում է. դա ավելին է, քան հանցագործությունը, դա սխալ է: Կամ ինչպես մեր դեպքում կասեինք՝ դա ավելին է, քան դավաճանությունը, դա սխալ է:
«Մեղավոր եմ, որ 2018, 2019 թվականներին մեր հանրության առաջ չեմ կանգնել ու չեմ բարձրաձայնել, որ մեր բոլոր հեռու և մոտիկ բարեկամները մեզնից ակնկալում են, որ մենք այս կամ այն կոնֆիգուրացիայով Ադրբեջանին հանձնենք 7 հայտնի շրջանները և իջեցնենք Արցախի կարգավիճակի համար մեր սահմանած նշաձողը: Մեղավոր եմ, որ հստակ և աներկբա չեմ ասել, որ նույնիսկ առաջարկվող մեզ համար անընդունելի սցենարները: Հանձնելով գուցե կփրկեի հազարավոր կյանքեր, իսկ չհանձնելով փաստորեն՝ հազարավոր զոհերի հանգեցրած որոշումների հեղինակ դարձա»,- ասել է նա:
Ի վերջո, Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է՝ կարող էինք կանխել պատերազմը, բայց կունենայինք այս վիճակը, իհարկե, առանց զոհերի:
Ապրիլի 13-ի այս հայտարարության երրորդ օրն է ավարտվում արդեն, իսկ Ազգային անվտանգության ծառայությունն (ԱԱԾ) ու Գլխավոր դատախազությունը որևէ տառ չեն արտաբերել. տպավորություն էր, որ չեն լսել Նիկոլ Փաշինյանի ինքնախոստովանական ցուցմունքները Ազգային ժողովում:
Այս տեքստը 168.am-ն ուղարկեց Գլխավոր դատախազություն՝ ցանկանալով այնուամենայնիվ ճշտել, արդյո՞ք գլխավոր դատախազը Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունների մեջ հանցակազմ չի տեսնում, այն գլխավոր դատախազը, ում պաշտոնավարման ավարտին ամիսներ են մնացել, և ով խրոխտ կերպով հայտարարում էր՝ ինքը կաշկանդված չէ և փաստերի առկայության դեպքում պատրաստ է դիմել համապատասխան գործողությունների:
Բավականին տևական ժամանակ պահանջվեց, մինչև որ դատախազությունից ստացանք մեր հարցերի «պատասխանը»:
«ՀՀ Հակակոռուպցիոն կոմիտեում քննվում է քրեական գործ, որով քննության առարկա են պատերազմի աղետալի հետևանքներին հանգեցրած պատճառները: Ձեր կողմից մատնանշվող հանգամանքները նշված քրեական գործով հանդիսանում են քննության առարկա, և լրիվ, օբյեկտիվ ու բազմակողմանի քննությամբ ձեռք բերվող ապացույցների հիման վրա ստանալու են համապատասխան իրավական գնահատական»,- ինչ-որ տեղ որպես տրաֆարետ պահվող այս «պատասխանն» են ուղարկել մեզ՝ հավանաբար ինչ-որ բան ասելու համար:
Ի դեպ, այս «պատասխանը» 168.am-ը նախկինում մի քանի անգամ ստացել է գլխավոր դատախազությունից, պարզապես այն ժամանակ Հակակոռուպցիոն կոմիտեի անունը Հատուկ քննչական ծառայություն էր:
Մի նկատառում միայն. հարգելի գլխավոր դատախազություն, «ցրելիս» երբեմն նայեք՝ ինչ տեքստ եք փոխանցում: Մեր կողմից մատնանշված հանգամանքներն ապրիլի 13-ի իրողություններ են, և ոչ մի կերպ չէին կարող ընդգրկված լինել ձեր կողմից մատնանշված քրեական գործում:
Փաստենք մի բան. երկրի կառավարության ղեկավարը ի լուր աշխարհի, երկրի քաղաքական թիվ մեկ ամբիոնից հայտարարում է իր կատարած քայլերի արդյունքում հազարավոր զոհեր ունենալու մասին, իր կատարած գործողությունների կամ անգործության հետևանքով երկիրն աղետալի վիճակի հասցնելու մասին, ավելին, բառացի ասում է՝ պատրաստ է Արցախը թողնել Ադրբեջանի կազմում, տասնյակ ՔՊ-ական պատգամավորներ ողջունում են այդ ելույթը, աջակցություն հայտնում, պատասխանատվություն կիսում, իսկ ԱԱԾ-ն ու գլխավոր դատախազությունը վախենում եմ ծպտուն հանել: Այն ԱԱԾ-ն ու գլխավոր դատախազությունը, ովքեր Նիկոլ Փաշինյանի խոսուն հայացքով կամ նրա մտքի ենթատեքստերը կարդալով կամ բառացի հրահանգներ ստանալով՝ այլախոհների նկատմամբ պրոցես նախաձեռնելուց չեն խորշում, վախենում են անգամ քննության առարկա դարձնել նրա խոսքերը:
Եվ վերջում, 2019թ. նոյեմբերին ներկայիս արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը, ով դեռ ԱԺ նախագահ էր, մի առիթով ընդդիմադիրներին դիմելով, ասել էր՝ «Էս չե՞ք, արա…»:
Աղբյուրը՝ 168.am
