Մոլդովան Ադրբեջանին համարում է գազի իր պահանջարկը բավարարելու առաջնահերթ աղբյուրներից մեկը։ Այս մասին Trend-ին տված հարցազրույցում ասել է Մոլդովայի Հանրապետության փոխվարչապետ, ենթակառուցվածքների և տարածաշրջանային զարգացման նախարար Անդրեյ Սպինուն: Այս մասին գրում է Oxu.az-ը։
«Մոլդովան տարեկան սպառում է մոտ 3 միլիարդ խորանարդ մետր գազ։ Սա փոքր թիվ է, բայց հաշվի առնելով Մոլդովայի բնակչությունը (2,5 մլն մարդ), զգալի է։ Նույնիսկ գազի այսքան քիչ սպառման դեպքում մենք պետք է կիրառենք ու պահպանենք դիվերսիֆիկացման կանոնները։ Հետևաբար, Մոլդովայի ծրագիրն է երկարաժամկետ հարաբերություններ հաստատել երեք կամ նույնիսկ չորս տարբեր մատակարարների հետ։
2021 թվականից սկսած՝ մենք այլևս չենք կարող լիովին կախված լինել մեկ մատակարարից, ինչպես եղել ենք վերջին տասնամյակներում, ինչը հանգեցրել է մատակարարման խնդիրների։ Հետևաբար, մեր ապագա ներմուծման կառուցվածքը պլանավորելիս մենք նպատակ ունենք ծածկել գազի մեր պահանջարկի մոտ 30-40 տոկոսը յուրաքանչյուր առանձին մատակարարից: Իհարկե, դրանցից մեկը կլինի Ադրբեջանը»,- ասաց փոխվարչապետը։
Ա. Սփինուն նշել է, որ ենթակառուցվածքն արդեն գոյություն ունի, և դրա շահագործման կանոնները որոշված են։
«Ցանկանում եմ ընդգծել, որ մոլդովական պետական «ENERGOCOM» SC ընկերությանը պատմության մեջ առաջին անգամ հաջողվել է Անդրբալկանյան գազատարը շահագործել հակառակ ուղղությամբ՝ հարավից հյուսիս։ 2022 թվականի դեկտեմբեր ամսվա ողջ ընթացքում Ռումինիայում ENERGOCOM-ի մասնաճյուղը Տրանսադրիատիկ գազատարի վիրտուալ առևտրի կետից գնել է մոտավորապես 130 միլիոն խորանարդ մետր բնական գազ, նա այդ ծավալներն ուղարկել է հունա-բուլղարական փոխկապակցման միջոցով, Տրանսբալկանյան գազատարով՝ բուլղարական գազային ցանցով, իսկ ավելի հյուսիս՝ ռումինական գազային ցանցով, դեպի Մոլդովա և նույնիսկ Ուկրաինայի գազի պահեստներ»,- ասաց նա։
Նախարարը նշել է, որ հենց մոլդովական ընկերությունն է պատմության մեջ առաջին անգամ ապացուցել, որ գազի փոխադրումը Հարավարևելյան Եվրոպայից Արևելյան Բալկաններով դեպի հյուսիս՝ Մոլդովա, Ուկրաինա և նույնիսկ Կենտրոնական Եվրոպա, ոչ միայն հնարավոր է, այլև շահավետ և իրագործելի։
«Սա նույնպես վկայում է, որ Արևելյան Բալկաններում գազային ցանցի համակարգը պատրաստ է գազ ստանալ Ադրբեջանից։ Երբ գազի ծավալը հասնում է Անդրադրիատիկ գազատարին, դրանք կարող են տեղափոխվել հյուսիս: Երթուղին պատրաստ է և բաց ադրբեջանական գազի համար»,-նշել է նա:
Խոսելով փետրվարի 3-ին Բաքվում կայացած Հարավային գազային միջանցքի Խորհրդատվական խորհրդի նիստի մասին՝ նա նշել է, որ Մոլդովայի կառավարության պատվիրակությունը հանդիպմանը կենտրոնացել է ծրագրի մասնակից երկրների հետ երկարաժամկետ գործընկերության խթանման վրա. «2022 թվականին էներգետիկ շուկայում նկատված և ներկայումս նկատվող բարդ իրավիճակը ստիպում է մեզ բոլորիս Եվրոպայում գիտակցել, թե որքան կարևոր է դիվերսիֆիկացնել էներգիայի մատակարարման ուղիներն ու աղբյուրները։ Երկար տարիներ Եվրոպան ապավինում է ածխաջրածիններով հարուստ երկու, երբեմն երեք երկրների էներգիայի մատակարարմանը: Բայց անցած տարին ցույց տվեց, որ իրավիճակը դեռ բավականաչափ ապահով չէ։ Անցած տարին ցույց տվեց, թե որքան խոցելի է եվրոպական էներգետիկ շուկան։ Եվրոպան պետք է անի իր բաժինը և ընդլայնի համագործակցությունը էներգետիկ այլ խոշոր խաղացողների հետ: Ամենամոտ աղբյուրները Կասպից և Սևծովյան տարածաշրջանների երկրներն են, որոնք երկար տարիներ թերագնահատված են եղել։ Այժմ շուկան շատ արագ է փոխվում։ Ուստի, մեր կարծիքով, մենք պետք է ավելի շատ ջանքեր գործադրենք, որպեսզի վերջապես հաստատենք երկարաժամկետ գործընկերություն այնպիսի երկրների հետ, ինչպիսիք են Ադրբեջանը կամ Թուրքիան, որոնք ոչ միայն վստահելի գործընկերներ են, այլև կարող են նպաստել էներգետիկ շուկայում կայունության վերականգնմանը։ Միայն երկրների միջև գործընկերությունը կարող է կայուն և անվտանգ պայմաններ ստեղծել մեր տնտեսությունների զարգացման համար»։
Անդրեյ Սպինուն նշել է, որ Հարավային գազային միջանցքի դերը վճռորոշ է Եվրոպայի համար, հատկապես մայրցամաքի հարավային և հարավ-արևելյան հատվածների համար. «2022 թվականից հետո բոլորս լավ գիտենք, որ եվրոպական շուկա մատակարարման այլ ուղղություն է պետք։ Հեղուկ գազի՝ Նորվեգիա և Հյուսիսային Աֆրիկա ուղղությունից բացի, ածխաջրածինների ևս մեկ հոսք պետք է լինի հարավ-արևելքից։ Այդ իսկ պատճառով Ադրբեջանը, որն ունի մեծ ներուժ, և Թուրքիան, որն առանցքային դեր է խաղում խողովակաշարերով և նավերով ածխաջրածինների տեղափոխման գործում (նավթի և LNG փոխադրման համար), պետք է դառնան Եվրոպայի համար կարևոր նոր էներգետիկ գործընկերներ»։
Նա հիշեցրել է, որ 2022 թվականի դեկտեմբերի 17-ին Ադրբեջանի Հանրապետության, Վրաստանի, Ռումինիայի և Հունգարիայի կառավարությունները ստորագրել են Կանաչ էներգիայի զարգացման և փոխանցման համար ռազմավարական գործընկերության մասին համաձայնագիր, որը ենթադրում է մոտավորապես 1000 ՄՎտ էլեկտրաէներգիա փոխադրելու համար սուզանավային մալուխ կառուցելու նախագծի իրականացում (Սև ծովով):
«Այսպիսով, Մոլդովայի Հանրապետությունը հնարավորություն ունի սկսելու քննարկումներ՝ օգտվելու տրանսպորտային հնարավորություններից, որոնք հասանելի կլինեն այս նախագծի իրականացումից հետո՝ հեշտացնելու վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներից արտադրվող էլեկտրաէներգիայի գնման երկարաժամկետ պայմանագրերի կնքումը: Դա անհրաժեշտ է աղբյուրները դիվերսիֆիկացնելու և երկրի էներգամատակարարման անվտանգությունը բարելավելու համար։ Մոլդովայի էներգետիկայի ոլորտում լրացուցիչ ներդրումներ են անհրաժեշտ վերականգնվող էներգիայի նոր նախագծերում՝ նպաստելու տրանսպորտային համակարգի կայունությանը և ճկունությանը, տեղական արտադրությունը մեծացնելու, էլեկտրաէներգիայի աղբյուրների դիվերսիֆիկացման և ջերմոցային գազերի արտանետումների նվազեցման համար: Սա ավելի լայն հնարավորություններ է ստեղծում օտարերկրյա ներդրողների համար, այդ թվում՝ Ադրբեջանից մասնավոր ներդրողների համար»,- հավելել է Անդրեյ Սպինուն։
Այս համատեքստում նա նշեց, որ Մոլդովայի կառավարության թիվ 401/2021 որոշմամբ երկիրն արդեն պարտավորվել է աջակցել 410 ՄՎտ նոր վերականգնվող էլեկտրաէներգիայի կառուցմանը.
«Մոլդովայի Հանրապետության կառավարությունը ջանքեր կգործադրի խթանելու ներդրումները վերականգնվող էներգիայի ոլորտում՝ հնարավորինս արագ աճուրդներ կազմակերպելով»։
