2024 թվականի նոյեմբերի 19-ին Իրավական նախաձեռնությունների կենտրոնին է փոխանցվել «Սևան» ՔԿՀ-ում ցմահ ազատազրկման ձևով պատիժ կրող Արամ Առաքելյանի բաց նամակը, որի միջոցով վերջինս հայտնել է, որ հացադուլ է հայտարարում՝ հրաժարվելով նաև իր կենսունակությունն ապահովող դեղորայքի ընդունումից։
Կնետրոնի տարածած հաղորդագրության մեջ նաեւ ասվում է. «Պատճառները կապված են եղել անվտանգության գոտու փոփոխության և պայմանական վաղաժամկետ ազատման հետ կապված դժգոհությունների հետ։ 2024 թվականի նոյեմբերի 21-ին կազմակերպությանը տեղեկատվություն է փոխանցվել այն մասին, որ դատապարտյալը դուրս է եկել հացադուլից։ Սակայն կազմակերպության կողմից հավաքագրված տեղեկությունների ուսումնասիրությունը փաստել է, որ հացադուլից դուրս գալու որոշումը պայմանավորված էր ոչ թե բաց նամակում մատնանշված խնդիրների կարգավորմամբ, այլ այն հանգամանքով, դեղորայքից հրաժարումը հանգեցրել է դատապարտյալի առողջական վիճակի վատթարացմանը, ինչի պատճառով վերջինս, ըստ փոխանցված տեղեկատվության, սկսել է բուժում ստանալ և ներկայումս որոշակիորեն վերականգնել է առողջությունը։
Կազմակերպությունը դիմել է Արդարադատության նախարարությանը՝ խնդրելով պարզաբանումներ տրամադրել դատապարտյալի կողմից բաց նամակում բարձրացված մի շարք խնդիրների շուրջ։ Բաց նամակում նշված էր, որ Պրոբացիայի ծառայությունը 2024 թվականին դատապարտյալի պայմանական վաղաժամկետ ազատման հարցի քննության ժամանակ դատարան է ներկայացրել տուժողի իրավահաջորդի կարծիք, որը մահացել է դեռևս 2021 թվականին։ Բացի այդ, Պրոբացիայի ծառայության կողմից ներկայացվել են նոր իրավահաջորդներ։ Նշված կապակցությամբ Արդարադատության նախարարությունից տեղեկացրել են, որ Պրոբացիայի ծառայության կողմից Արամ Առաքելյանի պատժի կրումից պայմանական վաղաժամկետ ազատելու վերաբերյալ ներկայացված 2024 թվականի հունիսի 14-ի զեկույցում նշված է, որ տուժողի իրավահաջորդ Կ․Ա․-ն մահացել է 2021 թվականի սեպտեմբերի 28-ին, իսկ Ս․Հ․-ն՝ 2003 թվականին։ Ինչ վերաբերում է որպես իրավահաջորդ չհանդիսացող անձի դիրքորոշումը զեկույցում ներառելու պնդմանը, ապա նախարարությունից տեղեկացրել են, որ Ն․Ա․-ի ներկայացված դիրքորոշումը նշվել է ոչ թե որպես տուժողի իրավահաջորդի, այլ՝ որպես տուժողի իրավահաջորդի ազգակցի դիրքորոշում։
Քրեական դատավարության օրենսգրքի մանրամասն վերլուծությունից ակնհայտ է դառնում, որ նախատեսված չէ օրենսդրական որևէ նորմ, որով մահացած տուժողի իրավահաջորդի փոխարեն որևէ անձ կարող է ճանաչվել որպես տուժող, հետևաբար տրամաբանական չէ, ավելին, գործող կարգավորումներին հակասում է այն, որ զեկույցում ներառվել է տուժողի իրավահաջորդի ազգակցի դիրքորոշումը։
Դատապարտյալը ներկայումս պատիժ է կրում «Սևան» ՔԿՀ-ի միջին անվտանգային գոտու մեղմ պայմաններում։ Պատժի կրման պայմանների մեղմացման, այն է՝ ցածր անվտանգային գոտու խիստ պայմաններ տեղափոխման վերաբերյալ հիմնարկը տվել է դրական եզրակացություն, սակայն Քրեակատարողական ծառայության կենտրոնական մարմնում գործող տեղաբաշխման հանձնաժողովը մի քանի անգամ մերժել է դատապարտյալի՝ պատժի կրման պայմանների մեղմացման վերաբերյալ միջնորդությունները։ Նախարարությունից տեղեկացրել են, որ տեղաբաշխման հանձնաժողովը գտնում է, որ դատապարտյալի հետ իրականացվող վերասոցիալականացման աշխատանքները և վարքագծի ուսումնասիրությունը պետք է դեռևս կատարվեն միջին անվտանգային գոտու մեղմ պայմաններում։ Նրան ցածր անվտանգային գոտի տեղափոխելը մերժելով, ի թիվս այլ հանգամանքերի, հաշվի են առնվել դատապարտյալի կատարած հանցանքի բնույթով և վտանգավորությամբ պայմանավորված ռիսկայնությունը, այդպիսի ռիսկայնությամբ պայմանավորված վարքագիծը տարբեր ոլորտներում դիտարկելու, կանխատեսելու, կրկնահանցագործության և առավել ցածր անվտանգային գոտի տեխափոխման ռիսկայնության, վերասոցիալականացման միջոցով հասարակության մեջ ընդունված արժեքների և նորմերի յուրացման վերաբերյալ օբյեկտիվ գնահատման անհրաժեշտությունը, ցածր անվտանգային գոտու առանձնահատկությունները (պատժից ազատման նախապատրաստման բնույթ կրելը, հասարակության հետ անմիջական շփման էլ ավելի լայն, ամենօրյա պայմաններ ստեղծվելը, վարքի վերահսկողության ինտեսիվության նվազումը, առանց ինտեսիվ վերահսկողության՝ օրինակ երկարատև մեկնումների միջոցով քրեակատարողական հիմնարկից դուրս գալը, ազատ շփումներ հաստատելը):
Նշվածի կապակցությամբ մեզ մտահոգում է այն, թե ներկայումս ինչ աշխատանքներ են կատարվում դատապարտյալի հետ վերջինիս կողմից կատարված հանցանքի բնույթով և վտանգավորությամբ պայմանավորված ռիսկայնության գնահատման և նվազեցման, այդպիսի ռիսկայնությամբ պայմանավորված վարքագիծը տարբեր ոլորտներում դիտարկելու, կանխատեսելու, կրկնահանցագործության և առավել ցածր անվտանգային գոտի տեխափոխման ռիսկայնության գնահատման և նվազեցման, վերասոցիալականացման միջոցով հասարակության մեջ ընդունված արժեքների և նորմերի յուրացման վերաբերյալ օբյեկտիվ գնահատման ձևավորման ուղղությամբ, որոնք կարող են լիովին երաշխավորել անձի համապատասխանությունը ցածր անվտանգային գոտու առանձնահատկություններին, այն է՝ պատժից ազատման նախապատրաստման բնույթ կրելը, հասարակության հետ անմիջական շփման էլ ավելի լայն, ամենօրյա պայմաններ ստեղծվելը, վարքի վերահսկողության ինտեսիվության նվազումը, առանց ինտեսիվ վերահսկողության, օրինակ, երկարատև մեկնումների միջոցով քրեակատարողական հիմնարկից դուրս գալը, ազատ շփումներ հաստատելը։
